Riim Lagerwerf 
Intermittent fasting is een populaire welzijnstrend geworden, en Ayurveda biedt een unieke kijk op deze praktijk. Door vasten af te stemmen op Ayurvedische principes, kan men de spijsvertering verbeteren, de dosha’s in balans brengen en het algehele welzijn bevorderen.
Deze uitgebreide gids combineert traditionele Ayurvedische wijsheid met moderne vastenpraktijken en biedt een evenwichtige benadering van gezondheid en welzijn. In het Sanskriet wordt vasten “Upavasa” (उपवास) genoemd. Het is een praktijk die diep geworteld is in de Ayurvedische traditie en wordt beschouwd als een krachtig hulpmiddel voor het bevorderen van gezondheid en welzijn. “Upavasa” is een gerespecteerde praktijk in Ayurveda, het oude Indiase geneeskundige systeem. Het is meer dan alleen het onthouden van voedsel; het is een holistische benadering voor het reinigen van lichaam, geest en ziel.
Ayurvedisch perspectief op intermitterend vasten
In Ayurveda is vasten meer dan het onthouden van voedsel; het is een methode om het spijsverteringsvuur (Agni) aan te wakkeren en gifstoffen (Ama) te elimineren. Deze praktijk helpt de dosha’s in balans te brengen en ondersteunt fysieke en mentale helderheid.
Lees ook dit uitgebreide artikel van Dr. John Douillard
Moderne vormen van intermitterend vasten
Intermitterend vasten, ook wel bekend als intermittent fasting, is een eetpatroon waarbij perioden van vasten worden afgewisseld met perioden waarin gegeten wordt. In plaats van te focussen op wat je eet, richt intermitterend vasten zich op wanneer je eet. Het doel is om het lichaam de tijd te geven om te herstellen en te regenereren door het spijsverteringsstelsel rust te geven.
| Type | Beschrijving | Referentieboeken |
|---|---|---|
| 16/8 Methode | 16 uur vasten en eten binnen een venster van 8 uur. |
|
| 5:2 Dieet | Normaal eten gedurende 5 dagen, calorieën beperken tot 500-600 gedurende 2 dagen. |
|
| Eat-Stop-Eat | 24 uur vasten één of twee keer per week. |
|
| Afwisselend-Dag Vasten | Om de dag vasten, normaal eten op niet-vastendagen. |
|
| Warrior Dieet | Kleine hoeveelheden rauw fruit en groenten overdag eten, één grote maaltijd ’s avonds. |
|
Ayurvedische vormen van vasten
| Type | Beschrijving | Ayurvedische Inzichten |
|---|---|---|
| Ekadashi Vasten | Tweemaal per maand op de 11e dag van de maancyclus, gericht op spirituele en fysieke reiniging. | “Vasten op Ekadashi is een manier om lichaam en geest te zuiveren, in lijn met kosmische ritmes.” |
| Gedeeltelijk Vasten | Het consumeren van lichte, gemakkelijk verteerbare voedingsmiddelen zoals fruit, kruidenthee of kitchari, waardoor het spijsverteringssysteem kan rusten. | “Door de voedselinname te verminderen, wordt het spijsverteringsvuur versterkt en worden gifstoffen verbrand.” |
| Sapvasten | Het gebruik van verse fruit- of groentesappen om het lichaam te ontgiften en te verjongen, essentiële voedingsstoffen te bieden terwijl het spijsverteringssysteem rust. | “Sapvasten voedt het lichaam met prana, de levenskracht, terwijl het de kanalen reinigt.” |
| Monodieet Vasten | Slechts één type voedsel eten, zoals kitchari, dat voedzaam maar gemakkelijk verteerbaar is, om het spijsverteringssysteem een pauze te geven. | “Een monodieet van kitchari balanceert de dosha’s en ondersteunt de natuurlijke genezingsprocessen van het lichaam.” |
| Tijd-Gebonden Eten | Maaltijden afstemmen op de natuurlijke ritmes van het lichaam, meestal eten tijdens daglichturen en ’s nachts vasten om de spijsvertering en stofwisseling te ondersteunen. | “Eten met de zon verbetert Agni, het spijsverteringsvuur, en bevordert gezondheid en vitaliteit.” |
De Ayurvedische en Functionele geneeskunde benadering van intermitterend vasten voor vrouwen
De Ayurvedische benadering en functionele geneeskunde zijn bijzonder voordelig als het gaat om praktijken zoals intermitterend vasten, omdat ze een gepersonaliseerde en holistische kijk op gezondheid benadrukken. Beide systemen erkennen dat vrouwen unieke fysiologische en psychologische behoeften hebben die hun reactie op vasten aanzienlijk kunnen beïnvloeden.
- Individuele benadering : Ayurveda en functionele geneeskunde geven prioriteit aan het begrijpen van de unieke constitutie en gezondheidsbehoeften van het individu. Dit is cruciaal voor vrouwen, wiens hormonale cycli en levensfasen (zoals menstruatie, zwangerschap en menopauze) hun voedings- en vastenbehoeften kunnen beïnvloeden.
- Hormonale balans : Beide benaderingen houden rekening met de impact van vasten op de hormonale gezondheid. Voor vrouwen is het essentieel om de hormonale balans te behouden, en intermitterend vasten kan worden aangepast om deze balans te ondersteunen in plaats van te verstoren. Dit is vooral belangrijk tijdens verschillende fasen van de menstruatiecyclus.
- Lichaam-Geest verbinding : Ayurveda en functionele geneeskunde benadrukken beide de verbinding tussen lichaam en geest. Ze erkennen dat stress en emotioneel welzijn invloed kunnen hebben op de fysieke gezondheid, en ze integreren praktijken om de mentale gezondheid te ondersteunen naast de fysieke gezondheid.
- Holistische gezondheid : Deze benaderingen kijken verder dan alleen dieet en vasten. Ze integreren levensstijl, mentale gezondheid en omgevingsfactoren, en bieden een uitgebreid kader voor gezondheid dat goed aansluit bij de unieke behoeften van vrouwen.
Het boek “Fast Like a Girl” van Dr. Mindy Pelz benadrukt deze principes door zich te richten op hoe vrouwen vasten kunnen gebruiken op een manier die hun biologische ritmes respecteert en hun algehele gezondheid ondersteunt. Haar werk onderstreept het belang van het aanpassen van vastenpraktijken aan de individuele behoeften van vrouwen, waardoor het een duurzamere en voordeligere praktijk wordt.
Inzichten uit uude Ayurvedische teksten over vasten
| Tekst | Inzicht over Vasten |
|---|---|
| Charaka Samhita | “Langhanam parama aushadham” (लङ्घनं परम औषधम्) – wat betekent “vasten is de hoogste medicijn”. |
| Ashtanga Hridayam | “Vasten wakkert het spijsverteringsvuur aan, verwijdert gifstoffen en balanceert de dosha’s.” |
| Bhagavad Gita | “Yuktahara viharasya yukta cheshtasya karmasu” – Matiging in eten en activiteiten is essentieel voor het behouden van balans en gezondheid. |
Ayurvedisch vasten per dosha
Vata Dosha
-
- Kenmerken: Licht, droog en koud; vatbaar voor angst en spijsverteringsproblemen.
-
- Vastenbenadering: Kies voor kortere vastenperiodes met warme, voedzame voedingsmiddelen zoals soepen of kitchari.
-
- Tips: Voeg verwarmende kruiden toe zoals gember en kaneel, en blijf gehydrateerd met warme kruidenthee.
Pitta Dosha
-
- Kenmerken: Vurig en intens; kan prikkelbaarheid en ontstekingen ervaren.
-
- Vastenbenadering: Gematigd vasten met verkoelende sapvasten met ingrediënten zoals komkommer.
-
- Tips: Blijf gehydrateerd met verkoelende kruidenthee zoals munt, en vermijd pittig voedsel bij het verbreken van het vasten.
Kapha Dosha
-
- Kenmerken: Zwaar en traag; kan moeite hebben met gewichtstoename en lethargie.
-
- Vastenbenadering: Langere vastenperiodes met tijdgebonden eten of monodieet vasten.
-
- Tips: Gebruik stimulerende kruiden zoals zwarte peper, en doe regelmatig aan lichaamsbeweging.
Veelvoorkomende onevenwichtigheden en vasten
-
- Spijsverteringsproblemen: Vasten kan het spijsverteringssysteem resetten, vooral bij trage (Kapha) of onregelmatige (Vata) spijsvertering.
-
- Ontsteking: Pitta-onevenwichtigheden profiteren van vasten om ontstekingen te verminderen met verkoelende voedingsmiddelen.
-
- Gewichtsbeheer: Kapha-types kunnen vasten gebruiken voor gewichtsbeheer, met de nadruk op lichte voedingsmiddelen.
Autofagie en Ayurvedisch vasten
Autofagie is het proces van het lichaam om beschadigde cellen op te ruimen. Ayurvedisch vasten ondersteunt dit door:
-
- Agni Versterken: Een sterk spijsverteringsvuur helpt bij het elimineren van gifstoffen en celvernieuwing.
-
- Ama Verminderen: Het opruimen van gifstoffen ondersteunt celreparatie.
-
- Balans Bevorderen: Een gebalanceerde dosha-toestand optimaliseert lichaamsfuncties, inclusief celonderhoud.
5 Tips voor Ayurvedisch intermitterend vasten
-
- Ken Je Dosha: Pas vasten aan op je dosha. Vata moet lange vasten vermijden, Pitta moet gehydrateerd blijven, en Kapha kan profiteren van langere vasten.
-
- Luister naar Je Lichaam: Let op hongersignalen en energieniveaus.
-
- Kies de Juiste Tijd: Stem vasten af op natuurlijke lichaamsritmes, idealiter tijdens daglichturen.
-
- Blijf Gehydrateerd: Drink warm water of kruidenthee tijdens het vasten.
-
- Verbreek het vasten bewust: Begin met lichte, gemakkelijk verteerbare voedingsmiddelen.
Het combineren van Ayurveda en moderne benaderingen
Het is mogelijk om Ayurvedische principes te combineren met moderne praktijken van intermitterend vasten om een gebalanceerde en gepersonaliseerde benadering van gezondheid te creëren. Hier is hoe je de twee kunt integreren:
Begrijp je dosha: Begin met het identificeren van je Ayurvedische dosha (Vata, Pitta of Kapha) om je vastenaanpak op maat te maken. Elke dosha heeft verschillende behoeften en neigingen, en het begrijpen hiervan kan je helpen om het meest geschikte vastenschema en dieetkeuzes te maken.
Afstemmen op natuurlijke ritmes: Ayurveda benadrukt het leven in harmonie met natuurlijke cycli, zoals het circadiane ritme. Je kunt dit integreren door je vastenperiodes af te stemmen op de daglichturen, wat de spijsvertering en algehele gezondheid ondersteunt.
Gepersonaliseerde maaltijdplanning: Focus tijdens eetvensters op Ayurvedische voedingsprincipes die je dosha ondersteunen. Bijvoorbeeld, Vata-types kunnen baat hebben bij warme, voedzame voedingsmiddelen, terwijl Kapha-types zich kunnen richten op lichtere, pittigere maaltijden.
Bewust eten: Zowel Ayurveda als moderne wellness benadrukken het belang van bewust eten. Oefen tijdens je eetperiodes mindfulness door van elke hap te genieten, langzaam te eten en afleidingen te vermijden.
Integreer ayurvedische praktijken: Vul het vasten aan met Ayurvedische praktijken zoals yoga, meditatie en pranayama (ademhalingsoefeningen) om mentaal en fysiek welzijn te ondersteunen.
Luister naar Je Lichaam: Ayurveda leert het belang van het afstemmen op de signalen van je lichaam. Pas je vastenschema en dieetkeuzes aan op basis van hoe je je voelt, zodat de aanpak ondersteunend en duurzaam blijft.
Door Ayurvedische wijsheid te combineren met modern intermitterend vasten, kun je een holistische benadering creëren die je individuele behoeften respecteert en algehele gezondheid en balans bevordert. Overweeg altijd om een gekwalificeerde Ayurvedische arts of gezondheidsprofessional te raadplegen om de aanpak af te stemmen op je specifieke constitutie en gezondheidsdoelen.
Er zijn verschillende studies en publicaties die de voordelen van vasten binnen de context van Ayurveda onderzoeken. Hier zijn enkele interessante studies die je wellicht nuttig vindt:
- “Effect of Ayurvedic Fasting on Metabolic Parameters” : Deze studie onderzoekt hoe vasten volgens Ayurvedische principes invloed heeft op metabolische parameters zoals bloedsuikerspiegel en lipidenprofielen.
- “Ayurvedic Perspective on Fasting and Its Health Benefits” : Dit artikel bespreekt de traditionele Ayurvedische benadering van vasten en de gezondheidsvoordelen die daarmee gepaard gaan, zoals het verbeteren van de spijsvertering en het verwijderen van gifstoffen.
- “Role of Langhana (Fasting) in the Management of Lifestyle Disorders” : Deze studie richt zich op hoe vasten kan worden gebruikt als een therapeutische interventie voor het beheersen van levensstijlgerelateerde aandoeningen zoals obesitas en diabetes.
- “Therapeutic Fasting in Ayurveda: A Review” : Dit overzichtsartikel behandelt de verschillende soorten vasten die in Ayurveda worden aanbevolen en hun specifieke toepassingen voor het balanceren van de dosha’s en het verbeteren van de algehele gezondheid.
Deze studies benadrukken het belang van vasten als een integraal onderdeel van de Ayurvedische geneeskunde en hoe het kan bijdragen aan het verbeteren van de gezondheid en het welzijn. Het is altijd aan te raden om vasten te benaderen onder begeleiding van een gekwalificeerde Ayurvedische arts om ervoor te zorgen dat het op een veilige en effectieve manier wordt gedaan.
